Δευτέρα 20 Ιουνίου 2016

Η έννοια του οικοσυστήματος στην πολιτική και την κοινωνία.

Η έννοια του οικοσυστήματος χρησιμοποιείται στην οικολογία, και περιγράφει την βασική οικολογική μονάδα που αποτελείται από το φυσικό περιβάλλον και τους οργανισμούς που ζουν μέσα σε αυτό.

Κάνοντας αντιστοίχηση θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι κάθε τοπική ή και υπερ-τοπική κοινωνική ομάδα ή ένα σύνολο ή υποσύνολο αυτής είναι ένα ξεχωριστό οικοσύστημα που εντός του υπάρχουν και λειτουργούν άνθρωποι , είτε κατά μονάδα είτε κατά ομάδες, και αλληλεπιδρούν διαμορφώνοντας με την δράση τους ένα κοινωνικό και πολιτικό περίγυρο.

Όπως γίνεται αντιληπτό ο όρος , χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα δυναμικό περιβάλλον , ζωντανό και εξελισσόμενο. Το ακριβές πολιτικό και κοινωνικό εύρος ενός οικοσυστήματος αποδίδεται μέσω των επιμέρους χαρακτηριστικών του ή κοινών σημείων αναφοράς που λειτουργούν ως συνδετικοί κρίκοι μεταξύ ανθρώπων και ομάδων. Ένα παράδειγμα πχ το οικοσύστημα των αλληλέγγυων δομών τροφής.

Η δυναμική και το μέγεθος ενός οικοσυστήματος του καθορίζεται, αφενός από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά - δηλαδή τους σκοπούς και την μεθοδολογία που ακολουθεί- και αφετέρου από ποσοτικά, δηλαδή το κατά πόσο πλήθος πολιτών.

Το οικοσυστήματα ακολουθεί άλλη λογική από αυτή ενός μετώπου ή ενός κοινωνικού φόρουμ ή συντονιστικού. Καταρχάς είναι αδύνατο να ακυρώσεις την ύπαρξη του γιατί απλά δεν έχει ένα κεντρικό σημείο, και αυτό γιατί δεν είναι βασισμένη σε οργανωτικό μοντέλο κάθετο ή οριζόντιο. Δεν έχει οργάνωση βασισμένη σε ιεραρχική δομή ή κοινό ιδεολογικό υπόβαθρο. Έχει όμως κοινούς σκοπούς και η επικοινωνία του στηρίζεται μεταξύ ανθρώπων που μοιράζονται ιδέες και κυρίως πρακτικές και έρχονται σε επαφή βασισμένοι , στις αρχές που ορίζουν τον ισότιμο διάλογο και την Δημοκρατία.

Είναι ασύγκριτα ποιο ανοικτό προς την κοινωνία και πολύ πιο εύκολο ένας άνθρωπος να βρει τον κατάλληλο χώρο ή ομάδα για να συμμετάσχει και τελικά να συνεργαστεί με άλλους που μετέχουν στο ίδιο οικοσύστημα.

Όμως το πιο σημαντικό σημείο υπεροχής σε σχέση με άλλους τρόπους οργάνωσης είναι ότι επιτρέπει την ανακύκλωση ανθρώπων αν κάποια ομάδα αποτύχει ή πάψει για όποιον λόγο να λειτουργεί.

Ας σημειωθεί ότι το οικοσύστημα δεν είναι αντίθετο σε πρακτικές μετώπου, φόρουμ ή ομάδων συντονισμού απλά ως λογική τις υπερκαλύπτει λόγω ότι επιτρέπει συμμαχίες και συνεργασίες που ξεπερνούν τα στενά πλαίσια τους.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το οικοσύστημα είναι το μέλλον, γιατί η ομορφιά του βασίζεται στην απλότητα που το διακρίνει.



Σταμάτης Στεφανάκκος

1 σχόλιο:

Unknown είπε...

Ομολογώ ότι όταν άκουσα τον όρο "οικοσύστημα" σκέφθηκα , αμέσως τα φυσικά οικοσυστήματα. Η χρήση του όρου αυτού για κοινωνικά οικοσυστήματα είναι μεν δόκιμη αλλά ταυτόχρονα παραπλανητική. Τα φυσικά οικοσυστήματα περιέχουν παραγωγούς ,καταναλωτές και αποδομητές και εμπεριέχουν την έννοια του πληθυσμού, της βιοκοινότητας ( με σχέσεις αλληλεπίδρασης) και του βιοτόπου. Είναι πολύ δύσκολο να συσχετισθούν αυτές οι έννοιες με την πολιτική και , πολύ περισσότερο, με την κοινωνία.
Η έννοια της "οικολογίας" και κατ'επέκταση του οικοσυστήματος έχουν "φορτισθεί" τις τελευταίες δύο δεκαετίες είτε με αρνητισμό είτε με την παραδοχή ότι οι οι "οικολόγοι είναι αφελείς και γραφικοί" εξου και τα οικολογικά κινήματα έχουν ελάχιστη επιρροή στην κοινωνία , αν δούμε τα εκλογικά ποσοστά τους.Εύχομαι αυτή η αποστροφή να αλλάξει στο άμεσο μέλλον αλλά δεν είναι αυτό που αφορά το συγκεκριμένο blog. Πιστεύω ότι η χρήση του όρου "οικοσύστημα" ενεργεί απωθητικά για όσους είτε έχουν τις ως άνω διαθέσεις προς τους οικολόγους είτε βαριούνται να διαβάσουν την σύνδεση που επιχειρείς να δώσεις με την κοινωνία και την πολιτική. Ίσως θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε κάποιον νέο όρο , εκτός αν ο όρος χρησιμοποιείται ήδη και έχει κατοχυρωθεί στο ευρύτερο χώρο της Ευρώπης.

Ευχαριστώ για την φιλοξενία
Π.Λαμπρούκος