Τοπική Ανταλλακτική Μονάδα

Τι είναι;

Η Τοπική Ανταλλακτική  Μονάδα (εφεξής ΤΑΜ ), είναι στην ουσία ένα κοινά αποδεκτό εργαλείο  ανταλλαγών εντός των ορίων μιας κοινότητας. Στην ουσία επιτρέπει την αντιστοίχηση με αξία, προϊόντος ή υπηρεσίας που παράχθηκε, συλλέχτηκε ή ακόμα και χρησιμοποιείται από τα μέλη της κοινότητας.

Η χρήσης της ΤΑΜ δεν αποσκοπεί στην κατάργηση ή αντικατάσταση ενός εθνικού ή διεθνώς αναγνωρισμένου νομίσματος, ούτε πολύ περισσότερο στην δημιουργία ενός μη ελεγχόμενου φορολογικά τρόπου συναλλαγής. Ο στόχος είναι στο να διευκολύνει τα μέλη της κοινότητας να  μπορέσουν να αποτιμήσουν την συμμετοχή τους σε αυτή. 

Για να γίνει πιο σαφές ας δούμε ένα παράδειγμα πεδίου εφαρμογής ΤΑΜ : η συμμετοχή των μελών μιας κοινότητας σε μια κοινή δράση  πχ η οργάνωση ή η υλοποίηση μιας εκδήλωσης μπορεί να συνεπάγεται με χρόνο εργασίας, παροχή προϊόντων, ή η παροχή  εξειδικευμένων  γνώσεων ή ταλέντο. Για λόγους πρακτικούς η συνεισφορά  του μέλους,  μπορεί να αποτιμηθεί  με το να πάρει τόσες μονάδες ΤΑΜ που να αντιστοιχούν σε ότι διέθεσε  για την πραγματοποίηση του σκοπού της εκδήλωσης. Το πώς, το μέλος θα χρησιμοποιήσει  τις μονάδες  του σε υπηρεσίες ή σε προϊόντα  αφήνεται στην επιλογή του.

Σχεδιασμός

Για να προχωρήσουμε στην υλοποίηση της ΤΑΜ απαιτείται προσεκτικός σχεδιασμός. Η διεθνής  εμπειρία έχει διδάξει ότι υπάρχουν κομβικά σημεία που δεν συγχωρούν λάθη ή προχειρότητες.  Είθισται ο σχεδιασμός να συνοψίζεται στα εξής:

Κατηγορία 1: Περιορισμοί

Α) Η ΤΑΜ έχει εφαρμογή σε  τοπική - σχεδόν καθορισμένη-  γεωγραφικής περιοχής.

Β) Η ΤΑΜ δεν είναι νόμισμα  όπως προσδιορίζεται στο σύγχρονο χρηματοπιστωτικό σύστημα .

Γ) Η ΤΑΜ  δεν τοκίζεται, ούτε συσσωρεύει κέρδη από επιτόκιο. Επίσης δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο εμπορικής συναλλαγής σε χρηματιστηριακές ή νομισματικές αγορές.

Δ) Η αξία της  προσδιορίζεται από πραγματικές και όχι από λογιστικές αξίες.

Ε) Κάθε ΤΑΜ έχει περιορισμό στους πόσους χρήστες μπορεί να διαχειριστεί.

Κατηγορία 2: Δυνατότητες

Α) Η ΤΑΜ επιτρέπει στα μέλη μιας κοινότητας να συναλλάσσονται βάση της συνεισφοράς τους,  στην κοινότητα και όχι βάση ατομικών επιλογών.

Β) Η ΤΑΜ μπορεί να λειτουργήσει ως κίνητρο για τους εθελοντές δεδομένου ότι δίνει προστιθέμενη αξία σε κάθε δράση τους.

Γ) Η ΤΑΜ ενισχύει στην αλλαγή νοοτροπίας του πολίτη από καταναλωτή σε χρήστη.

Δ) Εξασφαλίζει πρακτικά την ισοτιμία μεταξύ των μελών.

 Κατηγορία 3: Λεπτομέρειες υλοποίησης

Α) Δημιουργία αξίων μέσω αντιστοίχισης με πραγματική αξία πχ με την αξία των περιεχομένων μιας αποθήκης ή μέσω υπηρεσιών που παρέχει μέλος ή ομάδα της κοινότητας.

Β) Δημιουργία αποθεματικού μέσω της παρακράτησης.  Επειδή η ΤΑΜ είναι βασισμένη σε πραγματικές και όχι λογιστικές αξίες, η παρακράτηση ποσοστού από συναλλαγή επιτρέπει την δημιουργία αποθεματικού. Το ποσοστό της παρακράτησης ορίζεται από την κοινότητα.

Γ) Δημιουργία παραστατικών  αξίων ή αξιόγραφων.  Τα παραστατικά αυτά μπορούν να είναι ηλεκτρονικά ή έντυπα και να έχουν την μορφή απεικόνισης καθαρής αξίας ή κουπονιού. Σημειώστε ότι επίσης μπορούν να είναι σταθερής αξίας ή μεταβλητής, ανάλογα με την χρήση.

Δ) Συνεργασίες μεταξύ της κοινότητας και προσώπων ή ακόμα και επιχειρήσεων με την αποδοχή της ΤΑΜ.

Ε) Ευελιξία στην κοστολόγηση υπηρεσιών ή προϊόντων

Συστήματα και εφαρμογές ΤΑΜ

Διεθνώς η πλατφόρμα που χρησιμοποιείται συνήθως είναι η Cyclos  (http://www.cyclos.org/) η οποία μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε κοινότητας. Tο κατά πόσο έχουν διαδοθεί οι ΤΑΜ μπορεί να γίνει φανερό στο παρακάτω σύνδεσμο: http://www.cyclos.org/socialcurrencies/

Ας σημειωθεί ότι όπως έχει γίνει και στο παρελθόν πχ στις ΗΠΑ ( τέλη 19^ος  και αρχές 20^ου )  μη ύπαρξη μηχανογραφικού συστήματος δεν είναι απαγορευτική συνθήκη. Προτείνεται η χρήση ηλεκτρονικής και όχι καθαρά έντυπης λύσης για τον απλούστατο λόγο ότι είναι πιο δύσκολο να γίνουν ανθρώπινα  λάθη ή εξαπάτηση του συστήματος.

Σταμάτης Στεφανάκος 

Βιβλιογραφία

Παραθέτω κείμενα και συνδέσμους   που θεώρησα ότι μπορούν να δώσουν μια βασική  πληροφόρηση επί του θέματος:

·         Real exchange rates under alternative nominal exchange-rate systems http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0261560683900128

·         Community currency in the United States: the social environments in which it emerges and survives http://envplan.com/abstract.cgi?id=a37172

·         Lets, “hours” and the Swiss “business ring”. Alternative currency systems and business development programmes http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02690949808726433?journalCode=rlce20

·          Alternative currency http://en.wikipedia.org/wiki/Alternative_currency#List_of_alternative_currencies

·          Local exchange trading system http://en.wikipedia.org/wiki/Local_exchange_trading_system#Europe

·          Barter http://en.wikipedia.org/wiki/Barter

·          Credit theory of money http://en.wikipedia.org/wiki/Credit_theory_of_money

·         How the Fiat System Works http://www.dummies.com/how-to/content/how-the-fiat-system-works.html

·          Digital currency http://en.wikipedia.org/wiki/Digital_currency

·         Beyond Money  http://beyondmoney.net/monographs/fundamentals-of-alternative-currencies-and-value-measurement/

·          How Money Systems Work http://www.transaction.net/money/index.html

·         Cyclos about us: http://www.cyclos.org/about-stro

·          Social TRade Organisation http://www.socialtrade.org/

·          Economic Justice and Democracy: From Competition to Cooperation  του Robin Hahnel  

·         The Political Economy of Consumer Behavior: Contesting Consumption του Bruce Pietrykowski

·         Wall Street Journal For Spain's Jobless, Time Equals Money  http://www.mitimebanks.org/wp-content/uploads/2011/12/For-Spains-Jobless.pdf

·         Regional currencies in Germany –local competition for the Euro? http://library.uniteddiversity.coop/Money_and_Economics/Community_Currencies/regional-currencies-in-germany.pdf 

·         Catalan Integral Cooperative http://p2pfoundation.net/Catalan_Integral_Cooperative